Đánh vật với cả chục chiếc vỉ cá vừa được tời lên khỏi nồi hấp và đặt vào đúng vị trí, anh Lê Thuận (thôn 3, làng An Lương) lại xốc ngay một bao tải muối sống trút thẳng vào những chiếc nồi hấp đang phả khói như muốn xông chín cả người anh. “Cơ sở của tôi tuy nhỏ nhưng hấp cá bằng 4 nồi cùng một lúc, và hấp liên tục 5 đến 7 tấn cá mỗi ngày. Phải thường xuyên cung cấp đủ lượng muối, đảm bảo độ mặn thì cá hấp ra mới đạt yêu cầu, phơi khô để lâu mấy cũng được”, anh Thuận giải thích.

Ngay trước cơ sở hấp cá là những chiếc thùng nhựa lớn được xếp thành dãy chứa đầy nước đá. Cá cơm tươi xanh được kéo từ thuyền về đem ngâm ngay vào những thùng nước đá, sau đó vớt ra để ráo, ra vỉ và đưa vào lò hấp. Trong khi nhóm các chị em này thuần thục ngâm và vớt cá thì nhóm kia đẩy những chiếc xe kéo trở lại thuyền để cân những mẻ cá kế tiếp. Cứ như vậy, cả làng chài rộn ràng, nhịp nhàng với công việc thường nhật.

Nếu đầu ngày, đi đến đâu trong làng An Lương cũng thơm nức với mùi cá hấp thì trưa và chiều là thời điểm cá “ăn nắng” dần khô và dai dòn. Dọc làng An Lương là hàng nghìn vĩ cá phơi mình “ăn nắng” hai bên đường. Bên này, những vỉ cá nằm ken dày bờ kè, chen nhau đến sát cả mép nước thì bên kia, những giàn phơi cá lấn cả những cánh ruộng vừa thu hoạch. Làng biển đặc quánh một mùi cá khô mặn mòi, đậm đà vị biển.

Sống được với làng nghề

Chiều tối, hàng trăm chiếc thuyền của làng An Lương cùng ra khơi với nghề chính là nghề mành đèn, để sáng hôm sau lại trở về với những khoang thuyền đầy ắp cá. “Hôm nay thuyền tôi về với hơn 2 tấn cá cơm. Vào mùa cá nục, cá cơm, thuyền đánh bắt về nhiều cũng không lo bị ế vì ngoài số cá tươi đưa đi tiêu thụ các chợ, còn lại bao nhiêu các lò hấp ở đây thu mua hết để làm cá hấp, chế biến cá khô”, anh Nguyễn Đức, chủ một tàu cá ở bến An Lương cho biết.

Với tỉ lệ 4/1, cứ 4 tấn cá tươi thì cho ra 1 tấn cá khô, mỗi ngày, từ làng cá An Lương xuất khoảng 50 tấn cá khô đi khắp các tỉnh thành, cả miền ngược lẫn miền xuôi, xuất khẩu sang thị trường các nước trong khu vực. Làng nghề cá hấp ngày một thịnh, không những các cơ sở chế biến cá mọc lên ngày càng nhiều mà hàng trăm lao động nữ của làng An Lương nói riêng, xã Duy Hải, Duy Nghĩa nói chung cũng có thêm việc làm, thêm thu nhập.

“Với công việc này, mỗi ngày chị em chúng tôi được trả công 13 ngàn đồng/giờ. Vào mùa nắng, mùa cá hấp thì mỗi ngày chị em ở đây làm từ 10 đến 15 giờ đồng hồ được 130 đến 170 ngàn nên cũng có thêm thu nhập trang trải sinh hoạt, nuôi các con ăn học”, chị Nguyễn Thị Bé, một phụ nữ làm công trong cơ sở hấp cá cho biết.

Với công việc làm thêm ở xưởng cá, một mình chị Bé nuôi 4 đứa con ăn học, trong đó có đến 3 đứa vào đại học. Ở làng An Lương, không riêng gì chị Bé, mà các chị Võ Thị Sáu, Phạm Thị Bảy... cũng một mình nuôi các con học đại học, cao đẳng và thành tài bằng chính cái nghề của làng. Sống được với nghề, đó là lý do khiến người dân An Lương ngày càng gắn bó hơn, có ý thức giữ gìn và phát huy làng nghề truyền thống. 

An Dy